HAKAMER Başkanı Prof.Dr. Abdulhamit Birışık Pencab Hükümeti Evkaf ve İslami İşler Biriminin daveti üzerine, 7-10 Ağustos 2025 tarihleri arasında Pakistan’a bir ziyaret gerçekleştirdi. Ziyaret çerçevesinde Lahor’da Dâta Genc Bahş Hücvîrî'nin (ö. 465/1072) Keşfü'l-mahcûb adlı eserini yazışının 1000. yılı münasebetiyle düzenlenen etkinliklere katıldı ve Iqbal Academy of Pakistan için bir röportaj verdi.

Ebü’l-Hasen Alî b. Osmân el-Cüllâbî el-Hücvîrî Gazne asıllı olup Gazneli devletinin Hindistan’ın önemli bir kısmını hükmü altına almasının ardından Lahor’a gelip yerleşmiş ve burada vefat etmiştir. Lahor’da geniş çerçeveli ilmî faaliyetlerde bulunmuş ve çok sayıda öğrenci yetiştirmiştir. Onun günümüze ulaşan en önemli eseri aynı zamanda Fars dilinde yazılan ilk tasavvuf kitabı olan Keşfü'l-mahcûb’tur. Hucvîrî’nin bu eseriyle Serrâc’ı, Kelâbâzî’yi, Sülemî’yi ve Kuşeyrî’yi aştığı söylenir. Esraru't-tevhid (Muhammed b. Münevver b. Ebu Said), Tezkiretü'l-evliya (Feridüddin Attar) ve Nefahâtü’l-üns (Molla Câmî) bu kitabın etkisi altında kaleme alınan eserlerdendir. Hint alt kıtasına olan derin etkisi sebebiyle Hucviri’yi, Anadolu coğrafyası ve Türk dünyasındaki Mevlana Celâleddin Rûmî ve Yunus Emre ile kıyaslamak mümkündür.

Pencab Eyaleti Hükümeti ve Pencab Üniversitesi Hucvîrî Kürsüsü tarafından ortaklaşa düzenlenen uluslararası etkinliğin ilk gününde (8 Ağustos Cuma) konuşmalar Hucviri’nin türbesinin bulunduğu külliyedeki Data Derbar Camisi’nde yapıldı. İran, İngiltere, Afganistan gibi farklı ülkelerden ve Pakistan’ın muhtelif üniversitelerinden gelen konuşmacılar konuya dair sunumlar yaptılar. Toplantının ana konuşmacılarından olan HAKAMER Başkanı Prof.Dr. Abdulhamit Birışık, Türklerin Gazneliler, Selçuklular ve Osmanlılar döneminde tasavvuf ilmine ve mutasavvıflara verdiği önem ve değerden, Türkiye’de İlahiyat fakültelerinde ve diğer kurumlarda yürütülen tasavvuf araştırmalarından söz etti. Toplantı sonunda katılımcılara Keşfü'l-mahcûb’un Urduca tercümesinin 1000. yıl edisyonu hediye edildi.

Etkinliğin 9 Ağustos Cumartesi günkü ikinci kısmı Pencab Üniversitesi’nde gerçekleştirildi. HAKAMER Başkanı Birışık, burada hassaten “Türkiye’de Hücviri ve Keşfü’l-mahcûb Çalışmaları” başlıklı bir bildiri sundu. Diğer katılımcılar tarafından sunulan bildirilerde Keşfü’l-mahcûb’un muhtevasına yönelik çok yararlı bilgiler verildi. Özellikle Karaçi Üniversitesi Şeyh Zayed İslam Araştırmaları Merkezi (SZIC) Müdürü Prof.Dr. Noor Ahmed Shahtaz konuya dair çok kapsamlı bir konuşma yaptı. Aynı zamanda Keşfü'l-mahcûb’un Urduca tercümesinin 1000. yıl edisyonunu yayına hazırlayan Vakıflar İdaresi Genel Sekreteri Dr. Tarık Rıza Buhârî ise kapanış konuşması yaparak katılımcılara teşekkür etti.

Ziyaretin bir başka önemli yönü ise Pencab Üniversitesi Hucviri Kürsüsü (Hazrat Syed Ali Hujveri Chair, University of the Punjab) ile Hint Alt Kıtası Araştırmaları Merkezi (HAKAMER) arasında bir işbirliği protokolü imzalanmasıydı. Karşı taraf olarak Kürsü Başkanı Prof.Dr. Abdul Majid Nadeem’in imza koyduğu protokol, akademik araştırmalarda işbirliği, disiplinlerarası çalışmalar, karşılıklı anlayışın teşvik edilmesi ve her iki ülkenin akademik çevreleri arasında güçlü bir köprü kurulmasına yönelik maddeler içeriyor. Ayrıca, Güney Asya'daki tasavvuf çalışmalarının derinlemesine incelenmesi, Hucviri’nin hayatı ve öğretilerine odaklanarak bilimsel yayınlar yapılması ve bu alanda eğitim görecek araştırmacılara yardımcı olunması konularını da kapsamaktadır.